Edukacja i terapia
Codzienne działania edukacyjno - terapeutyczne
W Ośrodku Rewalidacyjno – Wychowawczym Nasz Dom codziennie rozwijamy samodzielność naszych wychowanków. Każdy doskonalą oni umiejętności w zakresie: samodzielnego przygotowania i spożywania posiłków, korzystania z toalety, ubierania i rozbierania garderoby, współdziałania i współżycia podczas zajęć i uroczystości. Uczą się nawiązywania kontaktów, rozwijają swoje zainteresowania wielozmysłowo poznają otoczenie i uczą się rozumienia zachodzących w nim zjawisk.
W swojej codziennej pracy specjaliści wykorzystują metody takie jak:
- Metoda Ośrodków Pracy
- Metoda Porannego Kręgu
- Metoda Dobrego Startu
- Terapia funkcjonalna
- Stymulacja polisenoryczna,
- Program Aktywności „Świadomość Ciała, Kontakt i Komunikacja” M. i Ch. Knillów,
- Trening Umiejętności Społecznych,
- Terapia Behawioralna,
- Metoda Snoezelen,
- Pedagogika zabawy,
- Techniki relaksacyjne,
Podczas zajęć stwarzamy warunki niezbędne do zapewnienia wychowankom poczucia bezpieczeństwa, wzmacniania własnej wartości i akceptacji oraz komfortu, jednocześnie wspierając aktywność i uczestniczenie w życiu grupy i Ośrodka.
Ale to dopiero początek…
Zajęcia w pracowni komputerowej
Korzystanie z komputera oraz Internetu może być niezastąpionym narzędziem edukacyjnym o bardzo szerokim zastosowaniu. Dla dzieci oraz młodzieży zajęcia w sali komputerowej są atrakcyjną formą zabawy, nauki, a także sposobem na spędzanie czasu wolnego.
Z pracowni komputerowej korzystać mogą na co dzień wychowankowie w każdym wieku, zawsze pod nadzorem wychowawcy lub innego nauczyciela. Podopieczni uczą się korzystania z komputera i Internetu w sposób bezpieczny. Znają korzyści, ale także zagrożenia technologii informacyjnej. Podczas trwania zajęć wychowankowie ćwiczą koordynację wzrokowo – ruchową, spostrzegawczość, percepcję słuchową, logiczne myślenie, kreatywność i koncentrację uwagi. Odpowiednio dobrane multimedialne gry edukacyjne wpływają pozytywnie na rozwój umiejętności matematycznych u naszych wychowanków, a także na naukę pisania i czytania.
Zajęcia w pracowni komputerowej są zróżnicowane oraz dostosowane odpowiednio do wieku, umiejętności psychofizycznych naszych podopiecznych, a także do ich zainteresowań.
Zajęcia w Sali Doświadczania Świata
Sala Doświadczania Świata to specjalnie wyodrębnione miejsce z ograniczonym dopływem światła dziennego, wyposażone w różnorodne urządzenia stymulujące rozwój zmysłów – dotyku, wzroku, słuchu, równowagi, węchu i smaku. Zgromadzone w sali urządzenia dostarczają dzieciom i młodzieży różnego rodzaju bodźców, których są pozbawieni w życiu codziennym lub mają problemy z ich odpowiednim wyodrębnieniem. Terapia umożliwia wychowankom lepsze poznawanie i doświadczanie świata, ułatwia odbiór i interpretację bodźców pochodzących z otoczenia, a także zapewnia odprężenie, wyciszenie i wypoczynek. Bodźce pozwalają na odpoczynek połączony z biernym ich odbiorem. Podczas spotkań w sali terapeutycznej panuje specyficzna atmosfera relaksu, wytworzona za pomocą odpowiedniej muzyki, dźwięków i gry świateł. Dziecko poznaje świat według własnej metody, poprzez aktywizację zmysłów, na podstawie własnego tempa i własnej decyzji.
Zajęcia w pracowni gospodarstwa domowego
W naszym Centrum systematycznie odbywają są zajęcia kulinarne w zorganizowanej i odpowiednio wyposażonej pracowni gospodarstwa domowego. Terapia przez gotowanie, dostarcza wychowankom wiele przyjemności, angażuje intelekt (ćwiczy i relaksuje mózg), zapewnia ruch (przede wszystkim dłoni i palców), stymuluje zmysły oraz ma moc zmniejszania stresu i lęku.
Na zajęciach wychowankowie uczą się jak przygotowywać proste posiłki oraz opanowują podstawowe techniki kulinarne. Poznają również zasady zdrowego i racjonalnego żywienia. Uczą się przestrzegania podstawowych zasad bezpieczeństwa podczas pracy, obsługiwania urządzeń, sprzętu gospodarstwa domowego. Zaznajamiają się z podstawowymi zasadami dobrych obyczajów przy stole, uczą się również jak należy podawać potrawy i estetycznie nakrywać stół. Kształtują nawyki porządkowania miejsca pracy po zakończonych zajęciach. Uczą się współpracy.
Ponadto, co najważniejsze, uczą dzieci nie tylko tak ważnej samoobsługi, ale chyba jeszcze ważniejszej samodzielności w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Uczestnictwo w takich zajęciach pozytywnie wpływa na samopoczucie, dostarcza wiary we własne możliwości.
Osoby z głęboką niepełnosprawnością intelektualną najczęściej nie przekraczają w swoim rozwoju etapu sensomotorycznego, dlatego oddziaływania terapeutyczne skierowane dla nich opierają się w najszerszej mierze na stymulacji poszczególnych zmysłów oraz usprawniania ruchowego. Zabiegi te mają na celu wzmacnianie ich procesów rozwojowych oraz zapewnienie poczucia bezpieczeństwa w środowisku, z którym stykają się na co dzień. Podczas zajęć staramy się wykorzystywać produkty o intensywnym zapachu, ciekawych fakturach, dające się przetwarzać.
Arteterapia – zajęcia w pracowni ceramicznej
Zajęcia w pracowni ceramicznej realizowane są jako zajęcia specjalistyczne o charakterze terapeutycznym uzupełniając codzienną terapię psychologiczną. Metody i formy pracy są dostosowywane do potrzeb i możliwości psychofizycznych naszych wychowanków.
Zajęcia ceramiczne łączą ze sobą oddziaływanie terapeutyczne ze sztuką, umożliwiają wychowankom wyrażanie siebie poprzez ekspresję twórczą. Umożliwiają budowanie pozytywnego obrazu samego siebie, podejmowanie ciekawych wyzwań oraz nabywanie nowych umiejętności. Pobudzają wyobraźnię, kreatywne i twórcze myślenie, rozwijają zainteresowanie sztuką, niwelują napięcie emocjonalne, wyciszają układ nerwowy, rozwijają zdolności manualne, poprawiają koncentrację uwagi, koordynację wzrokowo – ruchową, kształtują potrzebę pożytecznego spędzania wolnego czasu, uczą szacunku do pracy własnej i cudzej.
Praca w glinie daje możliwość odniesienia sukcesu poprzez własnoręcznie wykonane dzieło, które ma nie tylko wartość estetyczną, ale również i użytkową. Właśnie z tych powodów w naszym Centrum działa pracownia ceramiczna, która ma na celu stymulowanie ogólnego rozwoju naszych wychowanków oraz urozmaicenie codziennych zajęć, co podnosi jakość pracy placówki.
Muzykoterapia
„Piękna muzyka jest uniwersalnym językiem, który mówi bezpośrednio z serca do serca”
Pius XII
W naszej placówce oferujemy zajęcia muzyczne, pełniące rolę równowagi pomiędzy uspokojeniem a aktywizacją, w zależności od potrzeb. Jednak głównym zadaniem naszych zajęć jest radość muzykowania i tworzenie pozytywnych emocji.
Muzykoterapia, poprzez poznawanie różnorodności świata muzyki, wpływa na wszystkie sfery rozwoju dziecka: integrację zmysłów, rozwój emocjonalny i poznawczy, wspomaga również rozwój fizyczny i rozwój mowy poprzez naśladownictwo, różnych dźwięków i w miarę swoich możliwości łączy ćwiczenia ruchowe z muzyką.
Uczestnicy mają do dyspozycji zestaw dziecięcych instrumentów perkusyjnych: kastaniety, marakasy, tamburyna, trójkąty, pałeczki akustyczne, tarki, bębny różnej wielkości, bum bum rurki, dzwonki melodyczne, kij deszczowy, bęben oceaniczny, dzwonki kosi.
Instrumenty te wykorzystujemy do wyrażania emocji lub rozbudzania wyobraźni muzycznej, podczas tworzenia własnych improwizacji.
Okazjonalnie używamy:
- mis kryształowych – których kolor i wielkość przyciąga wzrok, działa na percepcję dziecka, a wydobywany dźwięk brzmi bardzo długo, co pozwala odczuć wibracje w całym ciele,
- kamertonów terapeutycznych – to narzędzie, którego fala dźwiękowa działa bezpośrednio na ciało fizyczne, dociera do komórek, które w naturalny sposób dostrajają się do niej, co przyśpiesza proces leczenia i podnosi odporność organizmu.
W codziennych zajęciach używamy gitary i ukulele, jako instrumentu akompaniującego do śpiewanych piosenek. Korzystamy również z muzyki współczesnej, klasycznej i filmowej.
W muzykoterapii najważniejszy jest widok uśmiechniętych twarzy dzieci, radość z tego, iż mogą wyrażać swoją ekspresję dzięki muzyce. Ważne jest, aby wychowanek odczuwał zadowolenie i sam się realizował.
Biblioterapia
Biblioterapia to zaplanowane działanie przy wykorzystaniu książek lub materiałów niedrukowanych (obrazów, filmów) polecana dzieciom i osobom z różnorakimi niepełnosprawnościami jako forma leczenia lub rodzaj terapeutycznego wsparcia.
W biblioterapii książka, jako narzędzie, pokazuje podopiecznym, że czytelnik nie jest pierwszym ani jedynym człowiekiem, który miewa problemy. Wskazuje sposoby rozwiązań, zachęca do spojrzenia na swoją sytuację z różnych perspektyw. Pomaga w zrozumieniu intencji postępowania ludzi.
Zajęcia biblioterapii w Centrum Edukacji i Rehabilitacji odbywają się w klasie, w biblioteczce,
w ogrodzie lub w trakcie uroczystości, stanowią metodę wspierającą i służą pomocą w rozwiązywaniu problemów naszych wychowanków. Identyfikując się z bohaterem nasi wychowankowie uczą się informować o swoich potrzebach, uczuciach i w ten sposób doskonalą proces terapeutyczny.
Ponadto zajęcia biblioterapeutyczne:
- relaksują i odprężają,
- pobudzają do dyskusji,
- podają prawidłowe wzorce zachowań,
- wskazują nieprawidłowe zachowania,
- wzmacniają poczucie własnej wartości,
- przygotowują do pełnienia ról społecznych,
- zmniejszają strach, lęk,
- wspierają osoby nieśmiałe, mało aktywne,
- pomagają w procesie rozwoju intelektualnego.
W ramach terapii książką odbywają się cykliczne spotkania czytelnicze, w których uczestniczą wszyscy wychowankowie. Wybrane lektury są zawsze interesująco i brawurowo interpretowane przez zapraszanych gości, w tym aktorów Teatru Nowego w Zabrzu, a równocześnie można obserwować na dużym ekranie, zmieniające się karty pięknie ilustrowanych książek. Dodatkową atrakcję stanowią ciekawe i zabawne inscenizacje poruszanych tematów.
Hortiterapia
Hortiterapia (terapia ogrodnicza) polega na wykorzystaniu ogrodu i roślin do terapii, a jej celem jest poprawa samopoczucia uczestników zajęć poprzez przebywanie w ogrodzie i kontakt z roślinami oraz popularyzacja wiedzy przyrodniczo – ekologicznej. Zajęcia „zielonej” terapii dostosowane są do indywidualnych potrzeb oraz możliwości rozwojowych wychowanków i prowadzone są w sposób bierny oraz czynny. Na co dzień wychowankowie spędzają czas na świeżym powietrzu, poznają środowisko przyrodnicze i warunki życia roślin w poszczególnych porach roku, uprawiają ogródek warzywny, obserwują proces produkcji roślin ogrodniczych (np. nasiona, owoce, kwiaty, pędy, korzenie, cebule), uczą się, jak dbać o rośliny i wykonują sezonowe prace ogrodnicze. W sposób praktyczny zdobywają podstawową wiedzę o otaczającej przyrodzie, kształtują właściwe postawy wobec świata roślin i zwierząt, nabywają proste umiejętności pracy w ogrodzie oraz uczą się postaw proekologicznych (np. segregują odpady, oszczędzają wodę i energię). Aktywnie włączają się w akcje oraz uczestniczą w warsztatach, rozwijając swoją świadomość ekologiczną i wrażliwość na przyrodę. Ogród i rośliny w nim rosnące są miejscem, w którym wychowankowie mają możliwość bezpośredniego kontaktu z przyrodą. Miejscem nieustannego doświadczania, odczuwania i przeżywania. Wreszcie, miejscem wspólnych spotkań z rówieśnikami i przyjaciółmi. Codzienny wysiłek wkładany w pielęgnację ogrodu zostaje doceniony przez Wydział Ekologii w Zabrzu i placówka co roku jest laureatem konkursu „Zielone Zabrze” w kategorii „najpiękniejszy zieleniec szkolny, przedszkolny i przed zakładem pracy”.
Hipoterapia
Hipoterapia to metoda wieloprofilowego usprawniania dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością, polegająca na obcowaniu z koniem. Oddziałuje w trzech wymiarach: ruchowym, fizjologicznym i psychicznym. Jako metoda wieloprofilowej rehabilitacji podnosi sprawność ludzkiego ciała, a także jest źródłem radości i przyjemności.
Obcowanie z koniem jest uczeniem się wrażliwości, próbą zmagania się z własną słabością, nieporadnością i lękiem. Koń jest znakomitym partnerem w nabywaniu doświadczeń w zakresie kontaktów i emocji. Koń nie ocenia.
Hipoterapia stanowi atrakcyjną formę usprawniania dzieci i znacząco wpływa na ich sferę psychospołeczną. Zajęcia usprawniające z końmi motywują dzieci i młodzież do współpracy, a ponieważ odbywają się w warunkach naturalnych, umożliwiają również kontakt z przyrodą.
Bezpośrednia praca z każdym pacjentem jest inna. Zajęcia dostosowane są do indywidualnych potrzeb i możliwości każdego z uczestników.
W Centrum aktualnie organizowane są cyklicznie wycieczki hipoterapeutyczne, w których bierze udział cała grupa wraz z wychowawcą, opiekunem, często też rehabilitantem. W czasie zajęć wychowankowie: przygotowują konie do jazdy (czyszczą sierść, pielęgnują kopyta, czeszą grzywy), uczestniczą w terapeutycznej jeździe konnej oraz karmią konie z ręki. Uczą się jak bezpiecznie zachowywać się wobec zwierząt.
Osoby chcące zaznajomić się z szerokim opisem kanonów polskiej hipoterapii oraz zainteresowane fachową wiedzą, odsyłamy na strony Polskiego Towarzystwa Hipoterapeutycznego- www.pthip.org.pl
Dogoterapia
Terapia z udziałem psa (w Polsce także pod nazwami kynoterapia lub dogoterapia) – metoda wzmacniająca efektywność rehabilitacji, w której motywatorem jest odpowiednio wyselekcjonowany i wyszkolony pies, prowadzony przez wykwalifikowanego terapeutę. Terapia tego rodzaju jest jedną z dziedzin zooterapii.
Współczesne formy form terapii z udziałem psa:
Spotkanie z psem (SP) – zajęcia z psem, które mają na celu stworzenie pozytywnego kontaktu pomiędzy uczestnikami a psem. Zajęcia SP mają za zadanie dostarczenie uczestnikom pozytywnego ładunku emocjonalnego, satysfakcji z obcowania z psem, przełamują lęki w kontaktach z otoczeniem, stymulują rozwój zmysłów i postrzegania, pozwalają oderwać się od otaczającej ich rzeczywistości.
Edukacja z psem (EP) – zajęcia mają na celu usprawnienie sfery intelektualnej i poznawczej dziecka. Pies pełni rolę „pomocy naukowek”, motywuje do nauki i poprzez stworzenie przyjaźniejszych warunków, zwiększa możliwości przyswojenia wiedzy. Dziecko chętniej zapamiętuje treści, których bohaterem jest jego nowy przyjaciel – pies. EP pomaga również dzieciom o obniżonej percepcji lub niechęci (z różnych powodów) do przyswajania wiedzy i przebywania w szkole.
Terapia z psem (TP) – jest to zestaw ćwiczeń ukierunkowanych na konkretny, zaplanowany cel rehabilitacyjny, realizowany w porozumieniu z rehabilitantem lub lekarzem prowadzącym. Charakteryzuje się indywidualnym podejściem do każdego uczestnika, jego możliwości i potrzeb.
Terapia behawioralna
Terapia behawioralna jest jedną z form terapii edukacyjnej dzieci i młodzieży ze spektrum autyzmu, proponowaną przez specjalistów Centrum. Behawioralny proces terapeutyczno – edukacyjny polega na kształtowaniu u wychowanka jak największej ilości zachowań adaptacyjnych, które rozwiną jego niezależność i umożliwią mu efektywne funkcjonowanie w środowisku.
Podczas zajęć realizowane są główne cele terapii behawioralnej:
- rozwijanie zachowań deficytowych, czyli takich, które uważa się za normalne i pożądane u dziecka w pewnym wieku,
- redukowanie zachowań niepożądanych, to znaczy destrukcyjnych, agresywnych i autoagresywnych, autostymulacyjnych, rytualistycznych, itp.,
- generalizowanie i utrzymywanie efektów terapii w czasie.
Trening samodzielności – mieszkanie treningowe
W 2019 roku, z inicjatywy Stowarzyszenia, powstało pierwsze w Zabrzu – Mieszkanie treningowe dla osób z niepełnosprawnościami. Mieszkanie zostało wyposażone i przystosowane do potrzeb tej grupy osób, bez barier architektonicznych i technicznych. Mieszkanie treningowe, to trening, czy też nauka samodzielnego funkcjonowania w stopniu dostępnym osobie niepełnosprawnej, którego celem jest rozwijanie umiejętności przydatnych do podjęcia samodzielnego życia w gospodarstwie domowym. Wychowankowie CEiR, już od początku swojej edukacji, w warunkach naturalnych, zbliżonych do domowych, uczą się i podejmują różne aktywności, przygotowujące ich do samodzielnego życia w podstawowych czynnościach dnia codziennego (przygotowywanie i spożywanie posiłków, dbanie o higienę osobistą, rozbieranie i ubieranie), a po ich opanowaniu, uczestniczą w treningach w zakresie coraz bardziej skomplikowanych czynności (prace domowe, robienie zakupów, poruszanie się w najbliższym otoczeniu). Ponadto, w mieszkaniu treningowym świadczone są usługi wytchnieniowe w formie pobytu całodobowego w ramach Programu „Opieka wytchnieniowa”, którego celem jest wsparcie członków rodzin lub opiekunów sprawujących bezpośrednią opiekę nad dzieckiem lub osobą z niepełnosprawnością.