Rehabilitacja
KINEZYTERAPIA
Inaczej leczenie ruchem, gimnastyka lecznicza, leczenie usprawniające. Ruch wywiera wpływ zarówno na ćwiczoną część ciała, jak i na cały organizm ludzki, a zwłaszcza na organizm w okresie rozwoju. Głównie dzięki zdobywaniu coraz to nowych doświadczeń i bardziej złożonych umiejętności ruchowych możliwy jest rozwój psychiczny dziecka. Wzajemny wpływ tych dwóch elementów na siebie jest tak duży, że w najwcześniejszym okresie życia trudno je rozpatrywać oddzielnie i zawsze ocenia się je łącznie, jako psychoruchowy rozwój dziecka.
Odpowiednio dobrany zestaw ćwiczeń zwiększa nie tylko zakres ruchów w stawach, wzmacnia siłę mięśni i podnosi sprawność ogólną, ale może również przyczynić się do rozwoju umysłowego, zwiększenia samodzielności i umiejętności niezbędnych w życiu.
Ćwiczenia ruchowe dzieli się, w zależności od wpływu, jaki wywołują na organizm, na:
- ćwiczenia działające miejscowo na pewne grupy mięśni lub zakres ruchów w stawach,
- ćwiczenia ogólnousprawniające.
Ze względu na sposób wykonywania ćwiczeń dzielimy je na:
- ćwiczenia bierne wykonywane przez fizjoterapeutę bez udziału pacjenta,
- ćwiczenia czynne wykonywane przez osobę ćwiczącą pod kierunkiem i z pomocą fizjoterapeuty (ćwiczenia izometryczne, ćwiczenia w odciążeniu, ćwiczenia czynne wolne, ćwiczenia czynne z oporem),
- ćwiczenia specjalne, do których zaliczyć można ćwiczenia oddechowe, rozluźniające, równoważne, redresyjne.
Szczególną rolę w procesie rehabilitacji dzieci z zaburzeniami neurorozwojowymi odgrywają metody specjalne: metoda NDT-Bobath, metoda Vojty, metoda integracji sensorycznej Jean Ayres, metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne.
NDT-BOBATH
Usprawnianie według Metody NDT-Bobath ma pomóc dziecku we wszechstronnym rozwoju tak, aby mogło uzyskać niezależność w życiu i wykorzystać swe możliwości na tyle, na ile pozwala istniejące uszkodzenie Ośrodkowego Układu Nerwowego (OUN).
Wyznacznikiem jest tutaj cel, jaki ma być osiągnięty poprzez terapię, a podstawę do jego określenia i doboru ćwiczeń stanowi wynik aktualnego, szczegółowo wykonanego badania neurorozwojowego dziecka. Całość postępowania terapeutycznego zmierza do jak największej poprawy samodzielności dziecka z niepełnosprawnością motoryczną. Istotą leczenia dzieci z porażeniem mózgowym nie mogą być zatem ciągle jeszcze często stosowane ćwiczenia osłabionych mięśni, czy zwiększanie zakresu ruchu poprzez rozluźnianie albo redresowanie spastycznych lub sztywnych mięśni. Tylko wzorce ruchowe o walorach praktycznych mogą znaleźć zastosowanie w normalnych czynnościach życia codziennego, a więc przekształcić się we wzorce funkcjonalne. Motto metody brzmi: „Jakość zawsze ważna, ale nie ponad funkcję”.
Współcześnie NDT-Bobath nazywana jest koncepcją dynamiczną i polega na:
- obserwacji i analizie spontanicznej aktywności pacjenta,
- określeniu celów terapii (udział pacjenta, rodziny),
- terapii interdyscyplinarnej i transdyscyplinarnej,
- jakości terapii dla funkcji,
- uczestnictwie ICF (International Classification of Functioning) w procesie diagnozowania i planowania terapii.
METODA VOJTY
Metoda odruchowej lokomocji, popularnie nazywana metodą Vojty, zakłada, że istnieją istnienie określone miejsca na ciele człowieka (tzw. strefy stymulacji), za pomocą których w ściśle określonych pozycjach (tzw. pozycje wyjściowe) można wywołać określone i powtarzalne odruchowe reakcje całego ciała posiadające właściwości lokomocji (tzw. odruchowa lokomocja).
Podczas przebiegu odruchowej lokomocji dochodzi do skoordynowanej odpowiedzi mięśniowej całego ciała, sterowanej z różnych poziomów Ośrodkowego Układu Nerwowego. Reakcje ruchowe, jakie zachodzą podczas stymulacji tych wzorców zawierają w poszczególnych częściach ciała (głowa, kręgosłup, obręcz barkowa, obręcz biodrowa oraz kończyny) takie same elementy ruchowe jakie występują w prawidłowym rozwoju motorycznym człowieka od urodzenia aż po uzyskanie samodzielnej dwunożnej lokomocji w pozycji pionowej. W trakcie wyzwalania odruchowej lokomocji, realizują się więc między innymi takie funkcje, jak: kontrola głowy, ruchy żucia, wyprost i pionizacja kręgosłupa, funkcje chwytne ręki, czy podpór na kończynie dolnej, tak jak podczas chodzenia. Fakt ten powoduje, że metoda Volty posiada ogromne wartości terapeutyczne.
Stosowana jest zarówno u niemowląt, dzieci, jak i u dorosłych, głównie w takich schorzeniach jak:
- mózgowe porażenie dziecięce,
- rozszczep kręgosłupa,
- wady wrodzone,
- porażenia obwodowe nerwów,
- dysplazja stawów biodrowych,
- udar mózgu,
- wady postawy oraz wiele innych.
- Metody Vojty nie stosuje się natomiast w takich sytuacjach jak:
- ostre stany gorączkowe i zapalne,
- w okresie po szczepieniach do pięciu dni,
- u kobiet w ciąży,
- w niektórych chorobach serca.
INTEGRACJA SENSORYCZNA
Integracja sensoryczna jest procesem przetwarzania w mózgu informacji odbieranych przez zmysły z naszego ciała (zmysł równowagi, czucia ułożenia i ruchów ciała) oraz otoczenia (dotyk, słuch, smak, powonienie) w celu wykorzystania ich w codziennym życiu. Sprawne działanie wszystkich systemów sensorycznych i procesów integracji warunkuje prawidłowy rozwój ruchowy, emocjonalny i poznawczy dziecka. Nieprawidłowości w odbiorze i przetwarzaniu bodźców doprowadzają do powstania zaburzeń.
Objawami zaburzeń integracji sensorycznej mogą być:
- nadaktywność, nadpobudliwość problemy z koncentracją uwagi,
- nieprawidłowe napięcie mięśni,
- niezgrabność ruchowa, problemy z podejmowaniem nowych zadań ruchowych, jak np. jazda na rowerze, bieganie, pływanie,
- wady postawy i stóp,
- problemy z wykonywaniem precyzyjnych ruchów manualnych, np.: rysowanie, cięcie, malowanie, nawlekanie,
- trudności w nauce szkolnej,
- złe zachowanie, problemy emocjonalne,
- niechęć do zakładania niektórych ubrań,
- unikanie obcinania włosów i paznokci,
- chęć jedzenia tylko i wyłącznie wybranych potraw,
- niekontrolowane ruchy kończyn,
- zaburzenia mowy, często poprzedzone trudnościami w karmieniu.
Występowanie wyżej wymienionych objawów wymaga przeprowadzenia ukierunkowanego badania specjalistycznego. W zależności od stwierdzonych nieprawidłowości ustala się program leczenia usprawniającego. Terapia polega na dostarczaniu kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych (przedsionkowych, proprioceptywnych i dotykowych), powiązanych z różnorodnymi sytuacjami ruchowymi, w celu lepszego przetwarzania odbieranych bodźców i właściwej do nich adaptacji.
Terapię SI stosuje się w procesie usprawniania osób ze spektrum autyzmu, zespołem FAS, niepełnosprawnością intelektualną, chorobami genetycznymi, chorobami neurologicznymi i ADHD.
Zajęcia odbywają się w sali wyposażonej w profesjonalny sprzęt do prowadzenia terapii, między innymi: platformę ruchomą, hamak, drabinki, trampolinę, piłki, wałki, tzw. suchy basen i deski równoważne.
METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO WERONIKI SHERBORNE
Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne zakłada posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka lub terapii zaburzeń tego rozwoju. W metodzie ruchu rozwijającego ważnymi elementami są zarówno sam ruch, będący źródłem doznań ruchowych, jak i kontakt fizyczny, dostarczający doznań dotykowych.
Doświadczanie ich pozwala na zaspokojenie podstawowych potrzeb psychicznych: bezpieczeństwa, miłości i poczucia więzi społecznej z drugim człowiekiem. Stosowanie metody może przyczynić się do rozwoju dzieci przede wszystkim w dwóch ważnych dziedzinach, jakimi są obraz samego siebie i nawiązywanie kontaktów społecznych.
W metodzie wyróżnia się kilka kategorii ruchu:
- prowadzący do poznania własnego ciała,
- kształtujący związek dziecka z otoczeniem fizycznym (doświadczanie „oporu”),
- wiodący do wytworzenia się związku z drugim człowiekiem (relacja opiekuńcza „z”, relacja „przeciwko” i „razem”),
- prowadzący do współdziałania w grupie,
- kreatywny.
Ruch „z” jest aktywnością ruchową, w której jeden z partnerów jest bierny, drugi zaś aktywny i opiekuńczy wobec niego. Wymaga to ze strony aktywnego partnera zrozumienia potrzeb i możliwości drugiej osoby, a ze strony partnera biernego – całkowitego zaufania do osoby aktywnej.
Ruch „przeciwko” to aktywność ruchowa, której celem jest uświadomienie uczestnikom ich własnej siły przy współdziałaniu z partnerem. Ze względu na to, że aktywności tego rodzaju powinny być całkowicie pozbawione agresji, zaleca się, aby osoby pracujące w parach na zmianę przyjmowały rolę aktywną („atakującego”) i bierną („broniącego się”). Aktywności te przypominają tradycyjne zabawy w mocowanie, siłowanie się.
Ruch „razem” wymaga jednakowego zaangażowania partnerów i prowadzi do wytworzenia harmonii i równowagi.
FIZYKOTERAPIA
Fizykoterapia jest działem rehabilitacji odgrywającym rolę pomocniczą i uzupełniającą leczenie ruchem. Zabiegi fizykoterapeutyczne w zależności od rodzaju mogą być stosowane przed, w czasie lub po ćwiczeniach ruchowych i zawsze są zalecane przez lekarza specjalistę.
W naszej placówce wykonywane są następujące zabiegi fizykoterapeutyczne:
- wodolecznictwo,
- terapia światłem,
- ultradźwięki,
- terapia polem magnetycznym,
- nebulizacje,
- masaż.